Vakgebied uitgelicht: huisvesting en opvang van vluchtelingen
Gemeenten wijzen woningen en gebouwen aan voor bewoning door aandachtgroepen, asielzoekers en Oekraïners. Lastig, op de huidige woningmarkt. Om deze woningversnelling voor elkaar te krijgen staat de projectleider stevig in de schoenen, weet fysiek en sociaal domein te verbinden en toont creativiteit.
Uitgewerkte routes bieden bestuurlijk comfort
De realisatie van dergelijke opvanglocaties, zoals voor bijvoorbeeld Oekraïners, gaat vaak gepaard met spoed en is politiek ontvlambaar. Daarbij komt dat de druk toeneemt, doordat gemeenten een plotselinge toestroom van vluchtelingen vaak reactief benaderen. Daar buitelt het sentiment vanuit de samenleving nog overheen. Het helpt dan ook als gemeenten zich vooraf een beeld vormen van welke potentiële locaties en welke gemeentelijke middelen en subsidies er beschikbaar zijn voor realisatie. Gemeenten bieden zichzelf bestuurlijk comfort door op die manier routes klaar te leggen.
Naast vastgoed en middelen biedt zo'n route ook comfort in het gesprek met de lokale samenleving. Want in sommige gemeenten zijn inwoners ontzettend betrokken. Zo’n gemeente doet al het mogelijke met de beschikbare capaciteit en inwoners vinden dat te weinig. Een andere gemeente loopt achter op de taakstelling en gaat onder druk van de provincie aan de slag. In weer een andere gemeente wordt de noodzaak op bestuurlijk niveau wel gezien, maar zijn inwoners faliekant tegen. Als een huis wordt omgebouwd voor bewoning door statushouders wordt bijvoorbeeld gevraagd: en de huisvesting van onze jongeren dan?
De emotie bij inwoners als er bijvoorbeeld een opvanglocatie komt is begrijpelijk, want iedereen zoekt een woning. Oekraïners of statushouders – of welke groep dan ook – hebben daarin geen uitzonderingspositie. Een oplossing moet dan ook uitkomst bieden voor alle woningzoekenden. Zo vergroot en behoud je draagvlak en borg je de leefbaarheid.
Mogelijkheden zien op een onmogelijke woningmarkt
Het vinden van geschikte locaties is een uitdagende puzzel. Belangrijk is een creatieve, open blik op de mogelijkheden. In Oost Gelre zijn bijvoorbeeld vier gemeenten regionale samenwerking aangegaan en hebben samen een leegstaand pand omgebouwd tot tijdelijke woonvoorziening voor statushouders.
In Oisterwijk begonnen wij met grondig onderzoek naar de reguliere mogelijkheden. Die waren er alleen niet. Wij liepen er helemaal op vast. Dus wisten wij: nu moeten we creatief worden. Niet in vaste patronen denken, maar loskomen en afstand nemen en zo ruimdenkend als mogelijk brainstormen. Dat levert de meest originele ideeën op. Nu wij dit voor meer gemeenten hebben gedaan, hebben wij al veel oplossingsmogelijkheden op een rij. Met elke opdracht voor elke gemeente komt er wel een nieuw idee bij en winnen wij aan kracht in wat wij voor gemeenten doen.
Verbinding van beleidsdoelstellingen fysiek en sociaal
Of het nou de opvang van Oekraïners is, of de tijdelijke huisvesting van statushouders. Of het nou gaat om beschermd wonen voor mensen met psychische of psychosociale problemen, of om het huisvesten van arbeidsmigranten. Of het de huisvesting van kermisexploitanten betreft, of van jongeren. In alle gevallen vraagt het om het zien en verbinden van belangen.
Worden er flexwoningen gecreëerd, dan zorg ik ervoor dat fysieke en sociale beleidsdoelstellingen integraal op de agenda staan. Zo wordt gezamenlijk geadviseerd over welke doelgroepen hier worden gehuisvest. Dat vergroot de kwaliteit van de uitkomst altijd. Want in gesprek zie je al gauw dat de woningen voor statushouders bijvoorbeeld, op termijn ook uitkomst kunnen bieden voor andere doelgroepen. Als wij voor doorstroom in de woningvoorraad zorgen, bedienen wij meer inwoners. Het resultaat daarvan zie je terug in de leefomgeving.
De realisatiefase vraagt om een crisisaanpak
Het realiseren van een 24-uursopvang voor vluchtelingen vraagt iets totaal anders dan welke andere reguliere gemeentelijke taak dan ook. Acties op locatie kunnen niet wachten, gesprekken met omwonenden dulden geen uitstel. In de periode dat de bewoners hun intrek doen is aanwezigheid en volle inzet van de projectleider nodig om te slagen. Want er is tijdsdruk, terwijl rust in de omgeving zoveel als mogelijk gegarandeerd moet worden. Onze collega’s bieden bestuurlijk comfort, zodat de bestuurder koers kan houden. Door vooruit te denken, alert te zijn op sentiment, haalbare analyses in tijd en geld te maken. Dit vraagt om een vorm van crisismanagement.
Dat de projectleider de bewoners ontmoet geeft een extra dimensie aan dit type projectleiderschap, ten opzichte van die in de bouw van bijvoorbeeld een woonwijk. Zij zijn tot in detail bezig om het de mensen – gegeven de omstandigheden – zo aangenaam mogelijk te maken. Projectleiderschap en advies over dit vraagstuk past bij de intrinsieke drive van een aantal van onze collega’s.
Opbrengst van de opdrachten
Wij werken aan de versnelling van de realisatie van (tijdelijke) woonruimte voor allerlei aandachtgroepen, voor allerlei gemeenten. Het zijn prioritaire, heel specifieke en precaire woonvragen. Precair omdat het om het huisvesten van groepen mensen gaat die zich bovendien in kwetsbare omstandigheden bevinden. Vaak op plekken die daar op dat moment nog niet toe zijn ingericht. Het is een vakgebied waarin wij intussen veel ervaring hebben opgedaan. Daarbij komen onze specialisaties op zowel het fysiek als sociaal domein bij elkaar. Van senior projectmanagement tot advies en projectondersteuning. In kleinere gemeenten (± 8.000 inwoners), in grotere gemeenten (± 50.000 inwoners) en in regio’s (± 450.000 inwoners).
